یعسوب الدین
یَعسوبُ الدّین یا یَعسوبُ المُؤمنین، از القاب امام علی(ع) به‌معنای بزرگ، سرپرست و جلودار (رهبر) مؤمنین است که از سوی پیامبر اکرم(ص) به ایشان داده شده است. بنابر روایتی، حضرت علی (ع) نیز از خود و حضرت مهدی(عج) به عنوان یعسوب الدین یاد کرده است.
لغت
یعسوب در لغت به معنای، امیر و ملکه زنبور عسل است، همچنین به معنای بزرگ، سید و جلودار قوم نیز آمده است. حضرت علی(ع) را یعسوب دین و مؤمنان خوانده‌اند، زیرا همان‌گونه که ملکه زنبور عسل جلودار، رئیس و امیر زنبورها است، امیرالمومنین نیز جلودار مؤمنین و دین است. و همچنان‌که زنبورها از ملکه خود پیروی می‌کنند، مومنان باید از آن حضرت پیروی کنند. سید رضی یعسوب را مالک (سرپرست) امور مردم معنا کرده است.
حدیث
| قال رسول الله(ص): |
| سَیَکونُ مِن بَعدی فِتنَةٌ فَاِذا کانَ ذلکَ فَاَلزِموا علی بن أبی طالب فَاِنّهُ أوّلُ مَن آمَنَ بی، وَ أوّلُ مَن یُصافِحُنی یَومَ القِیامَةِ، وَ هُوَ الصّدیقُ الأکبَرُ وَ هُو فاروقُ هذِهِ الأمّةِ، وَ هُوَ یَعسوبُ المُؤمِنینَ... |
| پیامبر(ص) فرمود: پس از من فتنه‌ای برپا خواهد شد، در آن هنگام همراه علی بن ابیطالب باشید؛ او اولین کسی است که به من ایمان آورد و اولین کسی خواهد بود که در قیامت با من مصافحه خواهد داشت. او برترین راستگویان و جدا کننده حق و باطل در این امت است، او یعسوب مؤمنین است... |
| حسینی فیروزآبادی، فضائل خمسه، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۸۹. |
پیامبر اکرم (ص)، حضرت علی(ع) را به یعسوب الدین و یعسوب المؤمنین ملقب کرده است. حضرت علی نیز از تعبیر «انا یعسوب الدین» برای خود استفاده کرده است. ابن ابی الحدید در ذیل حدیث «یا علی انت یعسوب الدین و انت یعسوب المومنین» گفته است: گویا پیامبر او را رئیس مؤمنین و سید اهل ایمان قرار داده است. برخی منابع نیز لقب یعسوب الدین والمومنین را برای امام علی(ع) ذکر کرده‌اند.
حضرت علی(ع) از حضرت مهدی(عج) نیز به‌عنوان یعسوب الدین یاد کرده است:
- «فاِذا کانَ ذلکَ ضرَبَ یعسوبُ الدّین بِذنبِه فیجتَمعونَ اِلیه کما یجتمعُ قَزَعُ الخریف» هنگامى كه وضع بدين منوال شد پيشواى دين (خشم گيرد) و آمادگى خود را اعلام میكند. در اين موقع (مؤمنان) به سرعت اطرافش جمع گردند همان گونه كه ابرهاى پائيزى.
پانویس
- ↑ «»، شبکة الامام علی(ع) میدیا.
- ↑ طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۲۱.
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۸۵ق، ج۱۹، ص۲۲۴.
- ↑ نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۲۶۱، ص۵۱۷؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۵۱، ص۱۱۳.
- ↑ ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۱۳۳؛ امینی، الغدیر، ۱۳۹۷ق، ج۲، ص۳۱۳.
- ↑ یا علی أنت یعسوب المؤمنین والمال یعسوب الظالمین؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ۱۳۷۶ق، ج۲، ص۱۴۷؛ ابن حجر، الصواعق المحرقه، ۱۳۸۵ق، ص۱۲۵.
- ↑ نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۳۱۶، ص۵۳۰
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۸۵ق، ج۱۹، ص۲۲۴.
- ↑ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۳۳ق، ج۱، ص۱۳۹.
- ↑ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۴۴۷؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۸۵ق، ج۱۹، ص۱۰۴؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۵۱، ص۱۱۳.
- ↑ مکارم شیرازی، نهج‌البلاغه با ترجمه روان فارسی، ۱۳۸۴ش، ص۷۹۷.
منابع
- ابن أبی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد أبوالفضل إبراهیم، قم، مکتبة آیت الله المرعشی، ۱۳۸۵ق.
- ابن حجر الهیتمی، الصواعق المحرقة فی الرد علی أهل البدع والزندقة، تحقیق: عبدالوهاب عبداللطیف، قاهره، مکتبة القاهرة لعلی یوسف سلیمان، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل أبی طالب، تحقیق و تصحیح: لجنة من أساتذة النجف الأشرف، النجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۷۶ق/۱۹۵۶م.
- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة: فی معرفة الأئمة، تحقیق علی آل کوثر، بیروت، المجمع العالمی لأهل البیت، ۱۴۳۳ق/۲۰۱۲م.
- امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
- حسینی فیروزآبادی، سید مرتضی، فضائل الخمسة من الصحاح الستة، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۳ق/۱۹۷۳م.
- سید بن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال، تحقیق: جواد القیومی الاصفهانی، قم، مکتب الإعلام الإسلامی، ۱۴۱۶ق.
- سید رضی، نهج البلاغة، تحقیق صبحی صالح، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، چاپ اول، ۱۹۸۰م.
- «»، شبکة الامام علی(ع) میدیا، تاریخ بازدید: ۱۸ اسفند ۱۴۰۰ش.
- طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، مصحح: سید احمد حسینی، تهران، کتابفروشی مرتضوی، ۱۴۱۶ق.
- طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، قم، مؤسسه معارف اسلامی، ۱۴۱۱ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.